PROJEKTOWANIE WŁĄCZAJĄCE – CZYLI JAK POWSTAJĄ TELEFONY KOMÓRKOWE DLA OSÓB STARSZYCH

W ciągu 100 lat — od roku 1950 do 2050 — liczba osób w wieku powyżej 65 lat na świecie zwiększy się dziesięciokrotnie: z 200 milionów do 2 miliardów. Jest to ogromne wyzwanie dla społeczeństwa, ponieważ w niektórych krajach rozwiniętych będzie tyle samo emerytów co osób pracujących. Jest to także nowe wyzwanie dla wszelkiego rodzaju technologii, które będą musiały opracować rozwiązania odpowiednie dla starzejącej się ludności. Od wielu lat nad takimi rozwiązaniami pracuje firma Emporia, produkująca telefony komórkowe dla osób 60+. Emporia wychodzi z założenia, że dobra technologia sprawdza się wtedy, gdy zapewnia korzyści całemu społeczeństwu. Eveline Pupeter, dyrektor generalny firmy Emporia, uważa, że powodzenie telefonu komórkowego związane jest z eliminacją podziału cyfrowego społeczeństwa. Niestety wielu producentów telefonów, projektuje je z myślą tylko o młodszych użytkownikach, wychowanych z komputerem w ręku. Emporia od lat stara się stworzyć telefony odpowiednie dla osób starszych i najlepiej odpowiadające ich potrzebom.

Wszystko zaczęło się w 2000 roku, od kłótni matki z synem – Albertem Fellnerem i jego matką. Pani Fellner nie umiała się posługiwać telefonem komórkowym, a syn miał już dosyć ciągłego objaśniania, jak poruszać się po zawiłym menu. Pewnego dnia w pracy Fellner uświadomił sobie, że problemów nie sprawia matka, lecz telefon, ponieważ jest zbyt skomplikowany. Tak rozpoczął się okres intensywnych prac badawczo-rozwojowych, którego efektem było powstanie pierwszego telefonu komórkowego Emporia dla seniorów.

Mogłoby się wydawać, że opracowywanie telefonów komórkowych, które będą łatwiejsze w obsłudze — szczególnie dla osób z nieco obniżoną sprawnością motoryczną lub niewielką utratą wzroku lub słuchu — to prosta sprawa. Faktycznie, kiedy spojrzy się na telefony marki Emporia, od razu można zauważyć większe przyciski. Same duże przyciski nie stanowią jednak o wymaganej użyteczności i funkcjonalności. Opracowując telefony dla coraz większej grupy docelowej seniorów, trzeba uwzględnić wiele drobnych i subtelnych elementów. Wymaga to szeroko zakrojonych prac badawczych. 1/3 pracowników firmy tworzą właśnie naukowcy, szukający najlepszych technologicznych rozwiązań. Do istotnych zagadnień należy kolor ekranu: musi on zapewniać najlepszy kontrast dla osób mających umiarkowane problemy ze wzrokiem. Czcionka używana w telefonach musi być jak najwyraźniejsza, a jej rozmiar musi być regulowany stosownie do potrzeb osób krótkowzrocznych. Prostych w obsłudze telefonów nie tworzy się łatwo. W przeciwnym razie byłoby ich dużo więcej na rynku.

Co najważniejsze i rzadkie, Emporia tworzy swoje telefony wspólnie z późniejszymi użytkownikami. W ten sposób zacierają się granice pokoleniowe, a technika staje się przystępna dla wszystkich, nie tracąc również na atrakcyjności. Współpracownikiem firmy jest Ian Hosking – ekspert z renomowanego Uniwersytetu w Cambridge. Wyznaje on zasadę, że opracowywanie telefonów dla seniorów nie powinno ograniczać się do projektowania dużej klawiatury, ale należy uwzględniać także zmiany biologiczne oraz inne potrzeby i życzenia osób starszych. W ramach podejścia Inclusive Design (projektowanie włączające), można opracowywać produkty łatwe i przyjemne w obsłudze dla osób w każdym wieku.

„Staramy się opracowywać produkty na tyle proste, by nie wykluczać żadnego potencjalnego użytkownika. Jednocześnie dbamy o atrakcyjny wygląd telefonów, aby uniknąć szufladkowania klientów. W ten właśnie sposób emporia Telecom interpretuje koncepcję Inclusive Design” — wyjaśnia Albert Fellner, założyciel firmy. Okazuje się, że 40- i 50-latkowie mają zupełnie inne oczekiwania wobec telefonów komórkowych niż osoby po sześćdziesiątce i starsze. „Dążymy do zaspokojenia zróżnicowanych wymagań i oczekiwań, oferując różne modele telefonów komórkowych wyposażone w pewne specyficzne funkcje” — podkreśla Fellner. W tym celu należy dobrze poznać i rozumieć sytuację życiową poszczególnych grup użytkowników. Stąd konsultacje już na etapie projektowania.

Wiele osób nie wie, że ograniczenia biologiczne dotykają nie tylko osób po sześćdziesiątce. Wzrok i słuch zaczynają się pogarszać już po trzydziestce, a zmysł dotyku zaczyna zawodzić nawet około trzydziestki. „W wyniku naturalnego starzenia ludzie przestają zauważać pewne niuanse. Wskutek tego trudniej jest posługiwać się technicznymi gadżetami, które nie zostały przystosowane pod kątem tych zmian” - wyjaśnia Eveline Pupetner, dyrektor zarządzająca i właścicielka firmy. „Zmiany te i ich negatywny wpływ na użytkowników technicznych gadżetów trudno sobie wyobrazić, jeżeli samemu się ich nie doświadczyło” — mówi Pupeter. Dlatego Emporia prowadzi tyle badań i umożliwia użytkownikom udział w projektowaniu swoich modeli telefonów. W obliczu postępującego starzenia się społeczeństwa, Inclusive Design (projektowanie włączające) wydaje się świetną metodą na lepsze zaspokajanie potrzeb osób starszych i zacieranie barier międzypokoleniowych.